Plan ewakuacyjny budynku jest graficzną planszą, która w sposób maksymalnie czytelny i prosty przedstawia sposób ewakuacji z danego budynku. Plan sporządza się w oparciu o instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, osobno dla każdej kondygnacji obiektu (w przypadku obiektów wielokondygnacyjnych). Na planach ewakuacyjnych powinny być zaznaczone przede wszystkim drogi i wyjścia ewakuacyjne, ale również miejsca zbiórek ewakuacyjnych, rozmieszczenie sprzętu gaśniczego oraz pozostałych elementów systemu bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Jakie przepisy regulują zawartość planów ewakuacyjnych budynków? Kto może wykonać plan ewakuacji i jak go stworzyć?
Plan ewakuacyjny budynku - podstawa prawna
Konieczność stworzenia planu ewakuacyjnego wynika z zapisów Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Rozporządzenie nakłada obowiązek zapewnienia i wdrożenia skutecznej ochrony ppoż na właścicieli, zarządców lub użytkowników obiektów (w całości i/lub w ich częściach, stanowiących odrębne strefy pożarowe), których kubatura (lub jej część) przekracza 1000 m3 (1500 m3 dla budynków inwentarskich).
Plan ewakuacji budynku - gdzie powinien się znajdować?
Instrukcja przeciwpożarowa wraz z planem ewakuacyjnym (będącym graficzną częścią instrukcji) powinna znajdować się w każdym budynku użyteczności publicznej. Szczegółowe wytyczne w tej kwestii obejmują jednak tylko dwa rozporządzenia: plany ewakuacyjne dla szkół (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach) i plany ewakuacyjne dla muzeów (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 1 grudnia 2008 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów w muzeach przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym zniszczeniem lub utratą zbiorów oraz sposobów przygotowania zbiorów do ewakuacji w razie powstania zagrożenia).
Instrukcja ochrony przeciwpożarowej i plan ewakuacyjny budynku
Instrukcja ochrony przeciwpożarowej to dokument zawierający najważniejsze zapisy związane z ochroną ppoż w danym obiekcie.
Co powinna zawierać instrukcja ochrony ppoż?
Instrukcja ochrony przeciwpożarowej powinna zawierać przede wszystkim:
- warunki ochrony przeciwpożarowej (konkretne dla danego budynku, wynikające z jego przeznaczenia i sposobu użytkowania),
- określenie wyposażenia (w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice),
- instrukcje dotyczące postępowania w razie pożaru, warunki i organizację ewakuacji ludzi,
- plany obiektów (obejmujące m.in. ich powierzchnię i wysokość, liczbę kondygnacji, ich usytuowanie i teren przyległy oraz warunki ewakuacji),
- sposoby zapoznania użytkowników obiektu z przepisami,
- zadania i obowiązki z zakresie ochrony ppoż dla osób, które są stałymi użytkownikami tego obiektu,
- wskazanie osób / podmiotów opracowujących instrukcję bezpieczeństwa ppoż.
Co powinien zawierać plan ewakuacyjny?
Plan ewakuacyjny jest elementem instrukcji ochrony przeciwpożarowej. To osobna plansza, na której powinny znaleźć się informacje, czytelnie ilustrujące / objaśniające następujące kwestie:
- usytuowanie obiektu i terenu przyległego (w tym również odległość obiektu od obiektów sąsiadujących),
- graficzne dane obiektu (m.in. powierzchnię i wysokość budynku, liczbę kondygnacji),
- parametry pożarowe występujących substancji palnych,
- gęstość obciążenia ogniowego w strefach pożarowych,
- kategorie zagrożenia ludzi (m.in. przewidywana liczba osób na poszczególnych kondygnacjach obiektu i w pomieszczeniach),
- lokalizacja pomieszczeń i ewentualnych stref klasyfikowanych jako zagrożone wybuchem,
- podział obiektu na strefy pożarowe,
- warunki ewakuacji (ze wskazaniem kierunków ewakuacji i wyjść ewakuacyjnych),
- miejsca usytuowania wszelkich urządzeń przeciwpożarowych (takich jak: gaśnice, kurki głównych instalacji gazowych, , miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi itp.)
- miejsce usytuowania hydrantów i innych źródeł wody do celów ppoż,
- usytuowanie drogi pożarowej i inne dróg dojazdowych (z zaznaczeniem wjazdów na teren obiektu).
Kto sporządza plan ewakuacyjny?
Plan ewakuacyjny budynku może sporządzić osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, czyli: wykształcenie średnie i ukończony kurs dla inspektorów ochrony przeciwpożarowej, legitymująca się tytułem technika pożarnictwa lub posiadająca uznane kwalifikacje do wykonywania zawodu technika pożarnictwa w toku postępowania o uznanie praw nabytych m.in. w państwach UE.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) właściciel / zarządca / użytkownik budynku lub obiektu jest osobą zobowiązaną do zapewnienia i wdrożenia instrukcji bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Jeśli więc właściciel / zarządca / użytkownik budynku lub obiektu nie posiada odpowiednich kwalifikacji i nie zatrudnia osoby o odpowiednich kwalifikacjach - wykonanie planu ewakuacyjnego powinien zlecić specjaliście spoza zakładu pracy czy instytucji.
Podsumowanie
Plany ewakuacyjne są istotnym elementem ochrony przeciwpożarowej i graficzną częścią instrukcji ochrony przeciwpożarowej, który zgodnie z przepisami - powinien znajdować się we wszystkich budynkach i obiektach budowlanych użyteczności publicznej. Plan ewakuacyjny powinien zawierać wszelkie niezbędne informacje, dzięki którym możliwe będzie przeprowadzenie skutecznej ewakuacji osób w razie zagrożenia pożarowego oraz zminimalizowanie ewentualnych strat materialnych.
Zobacz również artykuł: Kompletny poradnik stosowania oznakowania ewakuacyjnego.