Znaki bezpieczeństwa to szeroka kategoria znaków, dzięki którym można w sposób maksymalnie czytelny i skuteczny opisać przestrzeń wokół nas. Znaki bezpieczeństwa stosuje się zarówno wewnątrz budynków, jak i w ich otoczeniu. W zależności od rodzaju znaku - może on zakazywać, nakazywać, ostrzegać lub informować. Znaki bezpieczeństwa są obowiązkowym elementem systemów bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej w budynkach użyteczności publicznej, szkołach, instytucjach kulturalnych i zakładach pracy (tutaj stosuje się ponadto szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa - tzw. znaki BHP). Po jakie rodzaje znaków bezpieczeństwa możemy sięgnąć? Jakie barwy i kształty mają znaki bezpieczeństwa?
Cel stosowania znaków bezpieczeństwa
Zadaniem odpowiednio dobranych, prawidłowo rozmieszczonych, czytelnych i dobrze widocznych znaków bezpieczeństwa jest jak najdokładniejsze opisanie przestrzeni (w budynkach i poza nimi) w kontekście ewentualnych zagrożeń dla życia i zdrowia człowieka oraz ratowania życia i zdrowia człowieka w sytuacjach zagrożenia.
Znaki bezpieczeństwa mają eliminować zachowania potencjalnie niebezpieczne, nakazywać określone rodzaje zachowań / czynności (które z kolei mają bezpośredni wpływ na poprawę bezpieczeństwa człowieka podczas wykonywania określonych prac lub przebywania w danym miejscu), a także ostrzegać przed zagrożeniami i informować o położeniu istotnych elementów systemu bezpieczeństwa / ppoż oraz drogach ewakuacyjnych (ułatwiając każdemu człowiekowi orientację w budynku lub w terenie).
Rodzaje znaków bezpieczeństwa - podstawowy podział
Znaki bezpieczeństwa dzieli się najogólniej na cztery podstawowe kategorie: znaki zakazu, znaki nakazu, znaki ostrzegawcze i znaki informacyjne. Każda z tych kategorii, oprócz konkretnego rodzaju komunikatu, charakteryzuje się określoną kolorystyką i kształtem znaków. Wszystkie znaki bezpieczeństwa powinny umożliwiać ich intuicyjne zrozumienie. W niektórych przypadkach stosuje się znaki bezpieczeństwa z opisem, który pozwala doprecyzować komunikat (np. poprzez zawężenie znaczenia czy wskazanie ram przestrzennych bądź czasowych).
Piktogramy bezpieczeństwa - Znaki zakazu
Znaki zakazu to znaki, które w maksymalnie prosty i czytelny sposób wskazują zachowania, czynności i działania, które są zabronione w danym miejscu czy na danym obszarze.
- białe koło z czerwoną obwódką i czarnym, przekreślonym na czerwono piktogramem,
- bez opisu lub z opisem (opis pozwala doprecyzować zakaz, komunikat powinien być maksymalnie zwięzły, krótki i prosty),
- przykłady znaków zakazu: zakaz przejścia, zakaz gaszenia wodą, zakaz fotografowania.
Piktogramy bezpieczeństwa - Znaki nakazu
Znaki nakazu to znaki, które w klarowny sposób wskazują zachowania, czynności i działania, które należy podjąć w danym miejscu lub na danym obszarze.
- niebieskie koło z białym piktogramem,
- bez opisu lub z opisem (opis pozwala doprecyzować zakaz, komunikat powinien być maksymalnie zwięzły, krótki i prosty),
- przykłady znaków nakazu: nakaz stosowania odzieży ochronnej, nakaz stosowania ochrony słuchu, nakaz używania poręczy.
Piktogramy bezpieczeństwa - Znaki ostrzegawcze
Znaki ostrzegawcze to znaki, które mają w czytelny sposób ostrzegać przed zagrożeniem, które może występować w danym miejscu lub na danym obszarze oraz wskazywać konieczność zachowania wzmożonej ostrożności.
- żółty trójkąt z czerwoną obwódką i czarnym piktogramem,
- bez opisu lub z opisem (opis pozwala doprecyzować zakaz, komunikat powinien być maksymalnie zwięzły, krótki i prosty),
- przykłady znaków ostrzegawczych: ostrzeżenie przed substancjami toksycznymi, ostrzeżenie przed złym psem, ostrzeżenie przed zgnieceniem ręki (np. przez maszynę czy urządzenie).
Piktogramy bezpieczeństwa - Znaki informacyjne
Znaki informacyjne to znaki, które mają w sposób maksymalnie dokładny i zrozumiały dla odbiorcy informować o położeniu najważniejszych elementów związanych z bezpieczeństwem, sprzętu medycznego, telefonu alarmowego czy wyjść ewakuacyjnych.
- zielony kwadrat z białą obwódką i białym piktogramem,
- bez opisu lub z opisem (opis pozwala doprecyzować zakaz, komunikat powinien być maksymalnie zwięzły, krótki i prosty),
- przykłady znaków informacyjnych: strzałki kierunkowe (wskazujące drogę i kierunek ewakuacji), wyjście ewakuacyjne, apteczka, defibrylator.
Znaki bezpieczeństwa dzieli się ponadto na trzy kategorie, w ramach których mogą znajdować się zarówno znaki zakazu i nakazu, jak i znaki ostrzegawcze i informacyjne. Wszystkie znaki bezpieczeństwa podlegają w tym przypadku ujednoliconym normom międzynarodowym ISO, gwarantującym ich uniwersalną czytelność.
Znaki BHP - szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa
Znaki bezpieczeństwa BHP to szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa. To znaki zgodne z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowane obowiązkowo przez pracodawców we wszystkich miejscach pracy, np. w zakładach produkcyjnych, halach magazynowych, biurach, sklepach, galeriach handlowych, szkołach i urzędach (rozumianych jako miejsce pracy m.in. nauczycieli i urzędników) itp. Znaki bezpieczeństwa BHP muszą być zgodne z normą PN-93/N-01256/03.
Wszelkie kwestie związane z koniecznością zastosowania różnych rodzajów znaków BHP, sposobu ich rozmieszczenia i umiejscowienia, regulują: Kodeks Pracy (zgodnie z którym pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (wskazujące miejsca występowania zagrożeń dla pracowników i prawidłowy sposób ich oznakowania) oraz Konstytucja Rzeczypospolitej (gwarantująca każdemu obywatelowi prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy).
Znaki ewakuacyjne
Znaki ewakuacyjne to znaki informacyjne (białe piktogramy na zielonym tle), które są istotnym elementem systemu bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej. Zadaniem znaków ewakuacyjnych jest wyznaczenie najkrótszych, bezpiecznych dróg ewakuacyjnych z pomieszczeń i budynków, wskazaniem umiejscowienia najważniejszych elementów systemu (m.in. wyjść ewakuacyjnych, okna z drabiną ewakuacyjną, prysznica bezpieczeństwa, apteczki, miejsca zbiórki do ewakuacji) oraz sposobu ich użytkowania (np. sposobu otwarcia drzwi ewakuacyjnych).
Znaki ochrony przeciwpożarowej
Znaki ochrony przeciwpożarowej to znaki stosowane w ramach systemów ppoż. Ich celem jest ochrona przed skutkami pożarów (i innych zdarzeń / klęsk żywiołowych) lub ich minimalizowanie. Znaki ochrony przeciwpożarowej to przede wszystkim znaki ewakuacyjne (o nich wyżej), ale również znaki zakazu i znaki ostrzegawcze, które w czytelny sposób wskazują zachowania, miejsca czy substancje / materiały potencjalnie niebezpieczne (np. skład materiałów łatwopalnych) - zakazują podejmowania konkretnych czynności lub ostrzegając przed nimi.
Wszelkie kwestie związane z ochroną przeciwpożarową regulują:
- Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej oraz Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej (przede wszystkim w zakresie finansowania spraw związanych z systemem ppoż),
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (w kwestii związanej z ochroną przeciwpożarową budynków, obiektów budowlanych i terenów),
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej.
Podsumowanie
Znaki bezpieczeństwa to szeroka kategoria znaków zakazu, znaków nakazu, znaków ostrzegawczych i znaków informacyjnych, które stosowane są w przestrzeni publicznej (wewnątrz i na zewnątrz budynków) w celu zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa ludziom pracującym i/lub przebywającym w danym miejscu. Kwestie usytuowania znaków BHP, znaków ewakuaycjnych i znaków ochrony ppoż regulują odpowiednie rozporządzenia, przepisy i ustawy.
Zobacz również artykuł: Certyfikacje znaków bezpieczeństwa.
Znaki bezpieczeństwa Kenlight - sprawdź ofertę znaków bezpieczeństwa w sklepie Techem. Ceny producenta i szybka dostawa. Pełna oferta dostępna tutaj: Znaki bezpieczeństwa Kenlight