Szpitale i oznaczenia BHP - jak zrobić to poprawnie

Wszystkie placówki służby zdrowia to obiekty użyteczności publicznej, stanowiące równocześnie miejsce świadczenia pracy dla przedstawicieli zawodów medycznych (lekarzy różnych specjalizacji i stopni, pielęgniarek), pracowników administracji i szeroko rozumianej obsługi oraz miejsca pobytu / leczenia pacjentów. W szpitalach struktura zatrudnienia jest bardzo rozbudowana, co wymaga bardzo uważnego, prawidłowego przeanalizowania, opracowania  i wdrożenia wszelkich zagadnień z zakresu BHP. Mowa tutaj zarówno o kwestiach związanych z procedurami zapobiegania wypadkom i urazom, jak i postępowaniu z materiałami i substancjami niebezpiecznymi (w tym ich przechowywaniem). Istotnym elementem tych procedur są znaki BHP, pozwalające w czytelny sposób wskazać najistotniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa miejsca, zasady i sposoby postępowania. Jakie znaki BHP znajdują zastosowanie w szpitalach? Jakie przepisy regulują kwestie z tym związane? 

Znaki BHP w szpitalu - o czym warto wiedzieć? 

Znaki BHP to szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa, stosowany w celu stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków w miejscu świadczenia pracy i przebywania osób. Odpowiednio dobrane i usytuowane znaki BHP, w sposób skuteczny i maksymalnie czytelny, wskazują obowiązujące w danym miejscu zakazy i nakazy oraz efektywnie ostrzegają i informują o najistotniejszych w kontekście ochrony zdrowia i życia ludzi zagrożeniach i zachowaniach (zabronionych lub wskazanych). 

Przepisy regulujące kwestię oznaczenia w szpitalach

Wszelkie kwestie związane z oznaczeniami BHP w szpitalach regulują przepisy znajdujące się w następujących dokumentach:

• Kodeks Pracy - zgodnie z nim zakład pracy jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - zgodnie z nim miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników, powinny być oznakowane widocznymi barwami i/lub znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami. Znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone odpowiednio do linii wzroku – w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia – przy wejściu na teren, gdzie występuje takie zagrożenie; 
• Konstytucja Rzeczypospolitej, która stanowi, że każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Właściwe umiejscowienie odpowiednich znaków BHP jest obowiązkiem każdego dyrektora szpitala / osoby zarządzającej szpitalem, a niedopełnienie obowiązku może skutkować karą finansową. Znaki BHP stosowane w szpitalach i innych miejscach użyteczności publicznej powinny być zgodne z normą PN-93/N-01256/03.

Rodzaje znaków BHP w szpitalu

Znaki BHP powinny być wykonane z materiałów gwarantujących ich maksymalną trwałość i czytelność. Dyrektorzy szpitali mają do dyspozycji znaki BHP wykonane na folii samoprzylepnej oraz sztywnych płytach PCV (również z materiałów fotoluminescencyjnych) - te drugie wybierane są częściej, ze względu na łatwość utrzymania ich w czystości. Większość znaków BHP mocowana jest w sposób uniemożliwiający ich usunięcie lub przypadkowe uszkodzenia, na wysokości wzroku osoby dorosłej (około 150 - 160 cm nad podłożem). 

Znaki BHP (i znaki bezpieczeństwa w ogóle) dzieli się na cztery grupy: 

• znaki zakazu (białe koło z czerwoną obwódką z czarnym, przekreślonym na czerwono piktogramem) - wskazujące i opisujące zakazy, które obowiązują w danym miejscu, np. zakaz wstępu z przedmiotami metalowymi, zakaz dotykania urządzeń pod napięciem, zakaz używania telefonów komórkowych, zakaz wchodzenia w obuwiu zewnętrznym itp.;
• znaki nakazu (niebieskie koło z wpisanym weń białym piktogramem) - nakazujące określone zachowania, które obowiązują w danym miejscu, np. nakaz stosowania ochrony oczu, nakaz stosowania ubrania ochronnego, nakaz stosowania obuwia ochronnego itp.;
• znaki ostrzegawcze (żółty trójkąt z czerwoną obwódką i wpisanym w środek znaku czarnym piktogramem) - ostrzegające przed potencjalnym zagrożeniem dla życia i/lub zdrowia istniejącym w danym miejscu, np.: ostrzeżenie przed substancjami niebezpiecznymi, ostrzeżenie przed substancjami żrącymi czy ostrzeżenie przed wiszącymi przedmiotami, ostrzeżenie przed promieniowaniem radioaktywnym, jonizującym lub laserowym itp.;
• znaki informacyjne (zielony kwadrat z białą obwódką i białym piktogramem) - informujące o przebiegu drogi ewakuacyjnej oraz umiejscowieniu najważniejszych elementów systemu bezpieczeństwa / systemu ochrony przeciwpożarowej, np.: znak apteczka (wskazujący miejsce, w którym znajduje się apteczka), znak defibrylator (wskazujący miejsce, w którym znajduje się defibrylator), strzałki kierunkowe i znak wyjścia ewakuacyjnego (wskazujące drogę ewakuacji z budynku) itp.

Znaki BHP powinny zostać umieszczone we wszystkich potencjalnie niebezpiecznych miejscach, w sposób gwarantujący ich widoczność i czytelność. Konieczne jest dobranie i zastosowanie takich znaków, które nie budzą żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Stosowne znaki powinny znaleźć się m.in. w ciągach komunikacyjnych, miejscach składowania rozmaitych substancji i materiałów, na szafach / rozdzielnicach elektronicznych, w miejscach przekroczenia norm NDS i NDN. 

Medyczne instrukcje BHP 

Instrukcje BHP, nazywane również instrukcjami stanowiskowymi, to spis najważniejszych zasad obowiązujących w danym miejscu pracy / na danym stanowisku pracy. Instrukcje medyczne BHP mają na celu przede wszystkim ułatwienie realizacji poszczególnych zadań oraz zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa w sytuacjach wystąpienia dowolnego zagrożenia w miejscu pracy / na stanowisku pracy. Instrukcje BHP w szpitalach to m.in.: instrukcje BHP przy obsłudze poszczególnych urządzeń / aparatury medycznej (np. rentgena, lasera, elektrokardiografu itp.), instrukcja BHP mycia i odkażania rąk w szpitalach i placówkach służby zdrowia, instrukcja BHP postępowania z odpadami medycznymi itd. 

Znaki bezpieczeństwa w szpitalu

Szpitale są obiektami użyteczności publicznej, które przepisy kwalifikują jako obiekty o najwyższej kategorii zagrożenia ludzi - ze względu na możliwość przebywania w nich ludzi w grupach liczących ponad 50 osób oraz przebywania w nich osób z ograniczeniami w zdolności poruszania się. Dlatego, oprócz znaków BHP, na terenie szpitali muszą bezwzględnie znaleźć się odpowiednie znaki bezpieczeństwa, przede wszystkim z kategorii znaków ewakuacyjnych i znaków ochrony przeciwpożarowej. Właściwie dobrane i rozmieszczone znaki ewakuacyjne i znaki ppoż pozwolą w razie konieczności na sprawne przeprowadzenie ewakuacji oraz ułatwią prace służbom ratowniczym, np. straży pożarnej czy policji.

Podsumowanie

Szpitale są obiektami użyteczności publicznej, które, jako miejsca świadczenia pracy, wymagają zastosowania niezbędnych znaków BHP wszystkich rodzajów: znaków zakazu, znaków nakazu, znaków ostrzegawczych i znaków informacyjnych. Biorąc pod uwagę specyfikę pracy i pobytu osób - szpitale kwalifikują się do obiektów z najwyższej kategorii zagrożenia ludzi, co z kolei wymaga zastosowania wszelkich, niezbędnych znaków bezpieczeństwa, które w sytuacji wystąpienia nagłej, potencjalnie zagrażającego zdrowiu i życiu ludzi zdarzenia (np. pożaru), ułatwią ewakuację i akcję ratowniczą.

Zobacz również artykuł: Oznakowanie miejsc niebezpiecznych i drogi ewakuacyjnej w pracy.