Oświetlenie drogi ewakuacyjnej - co warto wiedzieć

Drogi ewakuacyjne stanowią jeden z najważniejszych elementów systemów bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Powinny być opracowane i oznakowane w taki sposób, by umożliwiać ekspresową i skuteczną ewakuację ludzi oraz zwierząt w razie pożaru, bądź jakiegokolwiek innego zagrożenia wymagającego opuszczenia danego miejsca, budynku lub terenu. Drogi ewakuacyjne, poza obowiązkowym oznakowaniem za pomocą znaków bezpieczeństwa / znaków ewakuacyjnych - powinny być również odpowiednio oświetlone. Jakie przepisy regulują kwestie związane z oświetleniem awaryjnym? Jak powinno wyglądać oświetlenie drogi ewakuacyjnej? 

Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne

Instalacje oświetlenia awaryjnego (oświetlenie bezpieczeństwa i oświetlenie ewakuacyjne) powinny znajdować się we wszystkich budynkach i obiektach budowlanych, w których ewentualny chwilowy zanik lub brak napięcia elektrycznego, mogłyby spowodować zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi, a także poważne zagrożenie dla środowiska i/lub straty materialne.  

Oświetlenie awaryjna a ewakuacyjne - różnice

Oświetlenie awaryjne jest pojęciem szerszym i odnosi się do instalacji oświetleniowej, która jest przewidziana do stosowania podczas zaników zasilania podstawowego oświetlenia. Oświetlenie awaryjne dzieli się na: oświetlenie ewakuacyjne (w ramach którego wyróżnia się: oświetlenie drogi ewakuacyjnej, oświetlenie strefy otwartej i oświetlenie strefy wysokiego ryzyka) oraz oświetlenie zapasowe (mające umożliwić kontynuację normalnej pracy). Istnieje możliwość połączenia funkcjonalności w ramach oświetlenia awaryjnego i zastosowania oświetlenia zapasowego jako oświetlenia ewakuacyjnego - taka instalacja musi jednak spełniać wszelkie wytyczne / normy dla oświetlenia ewakuacyjnego. 

Lampy i światła ewakuacyjne - cele dla poszczególnych stref

Oświetlenie ewakuacyjne stosuje się w trzech strefach:

• oświetlenie dróg ewakuacyjnych - w celu umożliwienia bezpiecznego opuszczenia danego miejsca,
• oświetlenie strefy otwartej - w celu zminimalizowania wybuchu paniki i umożliwieniu bezpiecznego przemieszczania się osób  kierunku dróg ewakuacyjnych,
• oświetlenie stref wysokiego ryzyka - w celu podniesienia bezpieczeństwa osób, które biorą udział w potencjalnie niebezpiecznych procesach / pracach lub znajdują się w potencjalnie niebezpiecznych sytuacjach, np. wynikających z charakteru obowiązków zawodowych.

Gdzie oświetlenie ewakuacyjne?

Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować m.in. w pomieszczeniach (np. na widowniach kin i teatrów, sal widowiskowych, sal konferencyjnych i hal sportowych) oraz na drogach ewakuacyjnych oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym, a także w szpitalach i budynkach przeznaczonych do pobytu osób o ograniczonej zdolności poruszania się (np. domach pomocy społecznej, sanatoriach itp.) oraz wysokich budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego (blokach mieszkalnych, hotelach itp.). Zgodnie z przepisami, oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez minimum 2 godziny od momentu zaniku oświetlenia podstawowego, czyli od chwili odcięcia zasilania elektrycznego. 

Oświetlenie awaryjne i jego elementy - przepisy i normy

Oświetlenie awaryjne (czyli oświetlenie bezpieczeństwa i oświetlenie ewakuacyjne), oświetlenie przeszkodowe oraz wszelkie znaki podświetlane  wskazujące przebieg drogi ewakuacyjne muszą być wykonane zgodnie z przepisami i Polskimi Normami. 

Akty prawne regulujące kwestie oświetlenia awaryjnego

Podstawowe kwestie związane z oświetleniem awaryjnym reguluje: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 75 poz. 690 z późniejszymi zmianami: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009r Dz.U. Nr 56 poz. 461 oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010r. Dz.U. Nr 239 poz. 1597).

Dodatkowe wytyczne w sprawie instalowania oświetlenia awaryjnego / ewakuacyjnego, znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719)

Informacje na temat wykazu wyrobów, które mogą zostać zastosowane w instalacji oświetlenia awaryjnego znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczeń tych wyrobów do użytku (Dz. U. Nr 85 poz. 553) oraz Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DZ. U. z 2016 poz. 1966).

>

Oświetlenie awaryjne - normy PN EN

Normy, w których znajdziemy szczegółowe wytyczne dotyczące sposobu planowania, zastosowania oraz jakości oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego, to m.in.: 

• PN EN 50172:2005 Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego
• PN EN 1838:2005 Zastosowania oświetlenia. Oświetlenie awaryjne
• PN-EN 60598-2-22:2004/AC Oprawy oświetleniowe- Część 2-22: Wymagania szczegółowe – Oprawy oświetleniowe do oświetlenia awaryjnego
• HD 384/HD 60364 PN-IEC 60364:1999 (norma wieloczęściowa) Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych
• PN-EN 61347:2005 (norma wieloczęściowa) Urządzenia do lamp – Część 2-7: Wymagania szczegółowe dotyczące stateczników elektronicznych zasilanych prądem stałym, do oświetlenia awaryjnego
• PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych
• PN-N-01255:1992 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.

Podsumowanie

Oświetlenie awaryjne, czyli oświetlenie ewakuacyjne i oświetlenie zapasowe, to instalacje dodatkowe, które mają zapewniać bezpieczeństwo ludziom w razie nagłej awarii / zaniku zasilania. Oświetlenie ewakuacyjne stosuje się w celu: umożliwienia skutecznej ewakuacji osób z budynków i obiektów budowlanych (oświetlenie dróg ewakuacyjnych), zapobiegania wybuchowi paniki i ułatwienia dotarcia do dróg ewakuacyjnych (oświetlenie strefy otwartej), a także do podniesienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w potencjalnie niebezpiecznych miejscach / sytuacjach (oświetlenie stref wysokiego ryzyka). Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne podlegają przepisom i rozporządzeniom oraz muszą być zgodne z normami. 

Zobacz również artykuł: Miejsce zbiórki do ewakuacji - co warto wiedzieć?.