Czym ogólnie jest ochrona ppoż? - Czyli wszystko o ochronie przeciwpożarowej

Ochrona przeciwpożarowa (w skrócie ochrona ppoż.) jest szerokim pojęciem, które opisuje działania podejmowane w celu ochrony życia i zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony mienia przed pożarami, ale również klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami o charakterze miejscowym. Pod pojęciem ochrony przeciwpożarowej będą się kryć uregulowane ustawowo zasady, zobowiązujące m.in. właścicieli i zarządców różnego rodzaju budynków i terenów do stosowania odpowiednio skonstruowanych systemów przeciwpożarowych, dzięki którym możliwe jest zminimalizowanie ryzyka wybuchu pożaru i/lub efektywne ograniczanie jego skutków. Wszystko w myśl zasady: lepiej zapobiegać niż… gasić! Co dokładnie kryje się pod nazwą ochrona przeciwpożarowa? Jakie są zasady ochrony przeciwpożarowej i z jakich elementów składają się odpowiednio skonstruowane systemy przeciwpożarowe? 

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej 

Wszystkie kwestie związane z ochroną przeciwpożarową reguluje Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej oraz Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej (zmiany dotyczą przede wszystkim finansowania działań podejmowanych w ramach ochrony przeciwpożarowej). W Ustawie o ochronie przeciwpożarowej znajdują się zapisy, które szczegółowo definiują zarówno pojęcie ochrony pożarowej (rozdział 1. Ustawy), jak i jej organizację (rozdział 3. Ustawy). 

Ochrona przeciwpożarowa - definicja, ustawa o ochronie przeciwpożarowej

Zgodnie z w/w Ustawą ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem. W Ustawie wskazano równocześnie trzy kategorie działań, które wpisują się w te przedsięwzięcia, są to: 

• zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; 

• zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;

• prowadzenie działań ratowniczych. 

Z punktu widzenia bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i mienia - istotne są nie tylko wszystkie te działanie, ale również ich kolejność. 

Ochrona przeciwpożarowa - kompetencje, obowiązki i wytyczne

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej, oprócz definicji i opisu trzech kategorii przedsięwzięć podejmowanych w jej ramach, zawiera również:

• opis kompetencji i obowiązków m.in. właścicieli / zarządców budynków / terenów w zakresie zapewnienia właściwej ochrony przeciwpożarowej (rozdział 2. Ustawy); 
• opis kompetencji, zakresu obowiązków i zadań rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych (rozdział 2a. Ustawy); 
• wytyczne dotyczące działań ratowniczych prowadzonych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej (rozdział 4. Ustawy);
• wyliczenie uprawnień strażaków i członków ochotniczych straży pożarnych (rozdział 5. Ustawy);
• szczegółowe informacje dotyczące kwestii finansowych związanych z ochroną przeciwpożarową (rozdział 6. Ustawy) 

Cele ochrony przeciwpożarowej

Nadrzędnym celem ochrony przeciwpożarowej (ochrony ppoż.) jest zminimalizowanie ryzyka wystąpienia pożarów (oraz klęsk żywiołowych i innych zagrożeń miejscowych), a co za tym idzie - zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa ludziom, zwierzętom i mieniu. W przypadku, gdy mimo konsekwentnej realizacji postanowień Ustawy, wystąpi pożar lub inne zagrożenie (również niezależne od czynnika ludzkiego) - efektem ochrony przeciwpożarowej powinna być możliwość szybkiego opanowania żywiołu, z możliwie jak najmniej dotkliwymi skutkami i jak najtańszą likwidacją szkód. Nie mniej ważnym celem ochrony przeciwpożarowej powinien być dostęp do wykwalifikowanych jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Jednostki ochrony przeciwpożarowej 

W art. 15. Ustawie o ochronie przeciwpożarowej wymienione zostały jednostki ochrony przeciwpożarowej, są to: 

• jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, 
• jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej, 
• zakładowa straż pożarna, 
• zakładowa służba ratownicza, 
• gminna zawodowa straż pożarna, 
• powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, 
• terenowa służba ratownicza, 
• ochotnicza straż pożarna, związek ochotniczych straży pożarnych oraz inne jednostki ratownicze.

Bezpieczeństwo ludzi, zwierząt i mienia, w sytuacji wystąpienia pożaru lub innego zagrożenia, w znacznej mierze zależy właśnie od pracy jednostek ochrony przeciwpożarowej. W jej strukturach powinni pracować wysoko wykwalifikowani i doświadczeni strażacy i ratownicy, dysponujący wysokiej jakości sprzętem, umożliwiającym efektywne mierzenie się z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami, bez względu na ich rodzaj, zasięg i wielkość. 

Elementy systemów przeciwpożarowych (ppoż)

Kwestie dotyczące ochrony ppoż budynków / obiektów i terenów opisano w trzech dokumentach: Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,  Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji  z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej.

W w/w dokumentach znajdziemy przede wszystkim szczegółowe informacje na temat bezpieczeństwa pożarowego budynków i urządzeń z nimi związanych (dotyczące m.in. nośności konstrukcji, ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku i na budynki sąsiednie czy możliwości skutecznej ewakuacji ludzi), ale również informacje na temat systemów ppoż. Do najważniejszych elementów systemów przeciwpożarowych należą: okna i drzwi przeciwpożarowe, różnego rodzaju czujki / czujniki, alarmy pożarowe oraz rury ze środkami gaśniczymi. Odpowiednio zaprojektowany system przeciwpożarowy ma ostrzegać przed potencjalnym niebezpieczeństwem, umożliwiać skuteczną ewakuację oraz umożliwiać efektywne gaszenie pożaru (z maksymalnym ograniczeniem strat materialnych).

Zobacz również artykuł: Jak powinny zostać oznakowane hydranty wewnętrzne i zewnętrzne?