Znaki bezpieczeństwa w szkołach

Szkoła jest przestrzenią szczególną, stanowiąc równocześnie miejsce pracy dla nauczycieli, pracowników administracji i pozostałego personelu, jak i miejsce pobytu dzieci i młodzieży. Osobą odpowiedzialną za zapewnienie bezpiecznych warunków pracy oraz nauki w szkole jest dyrektor placówki, który powinien posiadać pełną wiedzę z zakresu przepisów BHP oraz umiejętnie stosować je w praktyce. Jakie przepisy regulują kwestie związane z bezpieczeństwem i higieną w szkołach? Jakie znaki bezpieczeństwa stosuje się w szkole?

Bezpieczeństwo w szkole - przepisy

Kwestie związane z bezpieczeństwem i higieną w szkole reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. nr 6, poz. 69). Zgodnie z zapisami Rozporządzenia, jak już wspomniano we wstępie, za bezpieczeństwo i higienę w szkole lub placówce odpowiada dyrektor tej szkoły lub placówki. 

Obowiązki dyrektora szkoły

Do obowiązków dyrektora szkoły / placówki należy m.in.:

• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole / placówce,
• zabezpieczenie szlaków komunikacyjnych w taki sposób, by uniemożliwić bezpośrednie wyjście na jezdnię,
• utrzymywanie urządzeń sanitarno - higienicznych w czystości i pełnej sprawności technicznej,
• zapewnienie pracownikom i uczniom / podopiecznym dostępu do wody pitnej,
• wyposażenie szkoły / placówki wyłącznie w urządzenia, sprzęty i meble posiadające odpowiednie atesty i certyfikaty,
• dostosowanie sprzętów, z których korzystają uczniowie / podopieczni do zasad ergonomii,
• kontrolowanie obiektów należących do szkoły / placówki - raz w roku i każdorazowo, gdy przerwa w działalności oświatowej wynosi więcej niż 2 tygodnie (protokół z kontroli dyrektor jest zobowiązany przedstawić organowi prowadzącemu),
• dokonywanie regularnych, zgodnych z odrębnymi przepisami, kontroli i przeglądów wszystkich instalacji, systemów urządzeń (np. instalacji elektrycznej, gazowej czy wodociągowej, placu zabaw itp.). 

Dyrektor jest ponadto zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków uczestnictwa w zajęciach organizowanych poza szkołą / placówką oraz podczas różnego rodzaju wycieczek. 

Znaki BHP w szkole

Niektóre obowiązki dyrektora, związane ściśle z bezpieczeństwem pracowników i uczniów szkoły wymagają zastosowania odpowiednich znaków BHP. Te obowiązki to m.in.:

• wyraźne i trwałe oznakowanie dróg ewakuacji oraz umieszczenie w widocznym miejscu planu ewakuacji szkoły / placówki,
• odpowiednie oznakowanie miejsc pracy oraz pomieszczeń, do których nie mają wstępu osoby nieuprawnione ,
• wyposażenie pomieszczeń szkoły / placówki w apteczki pierwszej pomocy wraz z instrukcjami i odpowiednim oznakowaniem,
• utrzymanie w stanie pełnej sprawności maszyn i urządzeń technicznych oraz ich właściwe oznakowanie wraz z instrukcjami bezpiecznej obsługi;
• odpowiednie zabezpieczenie i oznakowanie substancji i preparatów chemicznych wraz z informacjami o ich niebezpieczeństwie / szkodliwości dla zdrowia. 

Dyrektor wyposażając szkołę / placówkę w odpowiednie znaki bezpieczeństwa z różnych kategorii - powinien wybierać wyłącznie znaki i tablice zgodne z przepisami i normami, najlepiej wykonane z trwałych i solidnych materiałów, zapewniających im trwałość i odporność na uszkodzenia. Znaki i tablice bezpieczeństwa muszą być zamocowane w odpowiednich miejscach i w sposób uniemożliwiający ich łatwe zdjęcie czy przesunięcie. 

Szkolne znaki bezpieczeństwa 

Dyrektor szkoły / placówki, chcąc dopełnić wszelkich obowiązków nałożonych przez niego w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach - musi prawidłowo oznakować drogi ewakuacyjne oraz umieścić w odpowiednich miejscach na terenie szkoły / placówki i wokół niej inne znaki bezpieczeństwa, a w razie potrzeby również znaki ostrzegawcze, informacyjne, zakazu czy nakazu. 

Znaki ewakuacyjne w szkole

Zielone znaki ewakuacyjne / informacyjne powinny umożliwiać, w razie wystąpienia pożaru lub innego zagrożenia miejscowego - szybką, skuteczną i bezpieczną ewakuację wszystkich uczniów / podopiecznych i pracowników szkoły / placówki. Zielone znaki używane są również w celach informacyjnych, do wskazania miejsca lokalizacji apteczki czy telefonu alarmowego. 

W szkole / placówce powinny znajdować się odpowiednio rozmieszczone strzałki (znaki kierunkowe) wskazujące drogę ewakuacyjną i jej kierunek, oznaczenia wyjść ewakuacyjnych oraz znak miejsca zbiórki do ewakuacji. Ponadto, w dobrze widocznym, ogólnodostępnym miejscu wewnątrz budynku powinna być zainstalowana instrukcja postępowania w razie pożaru (również w formie tablicy piktograficznej, ułatwiającej zapoznanie się z najważniejszymi zasadami uczniom / podopiecznym). Wszystkie znaki ewakuacyjne powinny być zgodne z normą PN-N-01256-02:1992 (stare znaki ewakuacyjne) i/lub PN-EN ISO 7010:2012 (nowe znaki ewakuacyjne).

Znaki ochrony przeciwpożarowej w szkole

Czerwone znaki przeciwpożarowe służą przede wszystkim do oznaczenia miejsc lokalizacji gaśnic, hydrantów przeciwpożarowych oraz przycisków alarmowych i kluczy do wyjść ewakuacyjnych. Właściwe ich rozmieszczenie w szkole / placówce pozwala na uniknięcie lub ograniczenie zagrożenia życia i zdrowia w sytuacji wystąpienia pożaru. 

Znaki ostrzegawcze w szkole

Żółte znaki ostrzegawcze to znaki stosowane w celu ostrzeżenia przed potencjalnym niebezpieczeństwem, np. podczas nieprawidłowego użytkowania jakieś maszyny czy urządzenia w szkolnym warsztacie. Ponadto za pomocą znaków ostrzegawczych oznacza się również urządzenia znajdujące się pod napięciem elektrycznym (na terenie szkoły dotyczy to najczęściej skrzynek z licznikami zużycia energii elektrycznej) oraz strefy, w których prowadzone są jakieś prace remontowe czy budowlane.  

Znaki zakazu w szkole

Znaki zakazu to tzw. znaki zakazujące BHP, czyli wskazujące czynności, których nie wolno wykonywać w danym miejscu lub przedmioty, z którymi nie wolno wchodzić do danego obiektu. Na terenie szkoły / placówki obowiązuje m.in. zakaz palenia tytoniu, zakaz używania otwartego ognia czy zakaz wchodzenia ze zwierzętami. W zależności od indywidualnych potrzeb, w szkołach i placówkach zastosowanie mogą znaleźć również inne znaki zakazu: zakaz przejścia, zakaz wspinania się czy zakaz używania telefonów komórkowych. 

Znaki nakazu w szkole 

Niebieskie znaki nakazu (niebieska ramka i białe tło lub niebieskie tło i białe napisy lub piktogramy) to znaki stosowane w tych miejscach w szkole / placówce, które wymagają nakazania uczniom / podopiecznym i/lub nauczycielom podjęcia pewnych działań czy określonych zachowań, w celu zapewnienia im bezpieczeństwa. Wśród najczęściej stosowanych nakazów w szkole znajdują się: nakaz mycia rąk, nakaz noszenia okularów ochronnych czy fartucha ochronnego (np. w szkolnych pracowniach i warsztatach), nakaz odłączenia urządzeń elektrycznych po skończonej pracy itp. 

Inne znaki i tablice w szkole

W szkole zastosowanie mogą znaleźć również inne, zunifikowane znaki i tablice, np. służące do oznaczania konkretnych pomieszczeń: gabinetu dyrektora, gabinetu pielęgniarki, pokoju nauczycielskiego czy archiwum. Jeżeli w szkole / placówce funkcjonuje kuchnia i stołówka - tam również powinny się znaleźć stosowne znaki i tablice, zgodne z cytowanym wcześniej Rozporządzeniem, ale również z odrębnymi przepisami i wytycznymi.

Zobacz również artykuł: Gdzie umieszczać instrukcję BHP.