Drzwi ewakuacyjne - oznaczenia, wymiary i wymogi

Drzwi ewakuacyjne to jeden z elementów dróg ewakuacyjnych, który powinien być odpowiednio oznakowany i spełniać wyśrubowane normy bezpieczeństwa. Jeśli na drodze ewakuacyjnej znajdują się drzwi - to muszą one umożliwiać maksymalnie sprawne opuszczenie pomieszczenia przez osoby w nim się znajdujące. Właśnie dlatego normy i przepisy określają nie tylko sposób oznakowania tego elementu drogi ewakuacyjnej, ale również szczegółowe wymagania dla drzwi ewakuacyjnych dotyczące m.in. ich wymiarów czy sposobu ich otwierania. Jakie rozporządzenia i normy regulują kwestie związane z drzwiami ewakuacyjnymi? Jakie warunki techniczne muszą spełniać drzwi ewakuacyjne? 

Ewakuacja i drzwi ewakuacyjne - definicja

Ewakuacja to zorganizowane przemieszczanie się ludzi z miejsca, w którym wystąpiło dowolne zagrożenie (np. zagrożenie pożarowe) do miejsca bezpiecznego. Obowiązkiem właściciela / zarządcy budynku, innego obiektu budowlanego lub terenu jest zapewnienie osobom w nim przebywającym możliwość skutecznej ewakuacji na wypadek pożaru, klęski żywiołowej lub innego zagrożenia miejscowego. 

Z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi ewakuacja odbywa się najczęściej na zewnątrz budynku - bezpośrednio lub drogami ewakuacyjnymi przez specjalnie przeznaczonego do tego celu drzwi ewakuacyjne, które powinny być jasno i czytelnie oznakowane. Drogi ewakuacyjne to nic innego jak drogi komunikacji ogólnej, które po spełnieniu określonych wymogów technicznych (m.in. dotyczących ich szerokości i wysokości w stosunku do liczby osób przebywających / korzystających z odpowiednich pomieszczeń) - mogą służyć do celów ewakuacyjnych. 

Drogi ewakuacyjne dzieli się na poziomie (korytarze, hole, pasaże itp.) i pionowe (schody i pochylnie). W skład dróg ewakuacyjnych wchodzą: przejścia ewakuacyjne, dojścia ewakuacyjne i wyjścia ewakuacyjne. Drzwi ewakuacyjne należą do wyjść ewakuacyjnych, czyli wyjść z pomieszczeń na zewnątrz budynku lub do innych stref pożarowych. 

Drzwi ewakuacyjne - przepisy i normy

Drzwi ewakuacyjne, będące elementem systemu przeciwpożarowego w budynkach, podlegają konkretnym przepisom i muszą spełniać ściśle określone normy. 

Wszelkie wymagania dotyczące warunków technicznych drzwi ewakuacyjnych, a zatem: kierunku otwierania drzwi oraz wymagań dotyczących zachowania wysokości i szerokości w świetle (wymiarów otworu powstającego przy otwartych skrzydłach) zostały opisane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 – z dalszymi zmianami). 

Drzwi ewakuacyjne muszą mieć odpowiednią "zdolność do zwolnienia", czyli taką funkcję odryglowywania okucia, która umożliwia swobodne otwarcie skrzydła lub skrzydeł przez ludzi nieposiadających dodatkowego przeszkolenia oraz znajdujących się w stanie podwyższonego stresu, lub paniki. Łatwość otwierania drzwi zależy przede wszystkim od okuć, które powinny być zgodne z wytycznymi dwóch norm europejskich:

• PN-EN 179:2009 Okucia budowlane - Zamknięcia awaryjne do wyjść uruchamiane klamką lub płytką naciskową, przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań. 
• PN-EN 1125:2009 Okucia budowlane - Zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść uruchamiane prętem poziomym, przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych. Wymagania i metody badań. 

Drzwi ewakuacyjne - wymagania i warunki techniczne

Wymagania i warunki techniczne drzwi ewakuacyjnych, które muszą spełniać przeznaczone do celów ewakuacyjnych, w trakcie zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników lokalu czy całego budynku drzwi ewakuacyjne, dotyczą: szerokości i wysokość drzwi, kierunku otwierania drzwi oraz rodzaju drzwi, a także prawidłowego oznakowania wyjścia ewakuacyjnego. 

Wysokość i szerokość drzwi ewakuacyjnych

Przyjmuje się, że minimalna szerokość drzwi ewakuacyjnych w świetle powinna wynosić 0,6 m na każde 100 osób, które mogą równocześnie przebywać w danym pomieszczeniu / budynku. Najmniejsza szerokość drzwi w świetle ościeżnicy powinna wynosić 0.9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji do 3 osób - 0,8 m. 

Drzwi wieloskrzydłowe powinny mieć przynajmniej jedno nieblokowane skrzydło o szerokości minimum 0,9 m. Z kolei szerokość drzwi wahadłowych, które stanowią wyjście ewakuacyjne, powinna wynosić: minimum 0,9 m dla drzwi jednoskrzydłowych i 0,6 dla drzwi dwuskrzydłowych (oba skrzydła muszą mieć tę samą szerokość). 

Wysokość drzwi ewakuacyjnych powinna wynosić minimum 2 m, co określa 62 ust. 1 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. : Drzwi wejściowe do budynku i ogólnodostępnych pomieszczeń użytkowych oraz do mieszkań powinny mieć w świetle ościeżnicy co najmniej: szerokość 0,9 m i wysokość 2 m.

Kierunek otwierania drzwi ewakuacyjnych - przepisy

Drzwi ewakuacyjne powinny się otwierać za zewnątrz z pomieszczeń, z których będzie prowadzona ewakuacja. Dodatkowo, drzwi powinny się otwierać na zewnątrz z pomieszczeń: 

• zagrożonych wybuchem, 
• do których mogą dostać się substancje trujące / duszące lub mieszaniny wybuchowe,
• przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób,
• przeznaczonych do przebywania ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się (osób z niepełnosprawnościami).

Rodzaj drzwi ewakuacyjnych

Najczęściej stosowanym rodzajem drzwi ewakuacyjnych są drzwi rozwierane, jedno lub wieloskrzydłowe (najczęściej: dwuskrzydłowe). Drzwi ewakuacyjne jednoskrzydłowe mogą być lewe lub prawe. W przypadku drzwi wieloskrzydłowych, pełniących rolę drzwi ewakuacyjnych, przynajmniej jedno skrzydło drzwiowe powinno być nieblokowane. Istotne jest również to, że skrzydła drzwiowe, po ich całkowitym otwarciu, nie mogą zmniejszać wymaganej szerokości drogi ewakuacyjnej. 

Inne, zgodne przepisami ppoż rodzaje drzwi ewakuacyjnych, to: wahadłowe i rozsuwane. Drzwiami ewakuacyjnymi nie mogą być: drzwi obrotowe i drzwi podnoszone - w przypadku zastosowania takich drzwi, konieczne jest zlokalizowanie w ich pobliżu innych drzwi, najczęściej rozwieranych, które będą pełniły rolę drzwi ewakuacyjnych. 

Oznakowanie: znak drzwi ewakuacyjne

Sposób oznakowania drzwi ewakuacyjnych określają normy i przepisy regulujące kwestie związane ze znakami przeciwpożarowymi. Znaki stosowane w ochronie ppoż muszą być zgodne m.in. z normą PN-92/N-01256/01 oraz spełniać wymogi pkt. 13.1.13 załącznika do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia, oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. Nr 143, poz. 1002), wprowadzonego rozporządzeniem zmieniającym z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 85,poz. 553).  

Do oznakowania drzwi ewakuacyjnych stosuje się przede wszystkim dwa znaki:

• znak drzwi ewakuacyjne lewe - to kwadratowy znak z zielonym tłem oraz białą, fotoluminescencyjną obwódką i zielonym piktogramem / symbol człowieka umieszczonym na białym tle otwartych drzwi i skierowanym w lewo; to  znak bezpieczeństwa, oznaczający lewe skrzydło drzwi ewakuacyjnych, umieszczany nad drzwiami ewakuacyjnymi, stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi znakami ppoż;
• znak drzwi ewakuacyjne prawe - znak różni się od opisanego powyżej wyłącznie tym, że zielony piktogram / symbol człowieka skierowany jest w prawo. 

Oznakowanie: drzwi ewakuacyjne znak dostępne są w różnych rozmiarach oraz wykonane na samoprzylepnej folii fotoluminescencyjnej lub płycie fotoluminescencyjne.

Podsumowanie

Drzwi ewakuacyjne to jeden z elementów systemu przeciwpożarowego, wchodzący w skład dróg ewakuacyjnych. Odpowiednie przepisy określają zarówno rodzaj drzwi, które mogą pełnić rolę drzwi ewakuacyjnych (rozwierane, wahadłowe i rozsuwane), jak i ich kierunek (na zewnątrz, jedynym wyjątkiem mogą być budynki / obiekty zabytkowe) oraz szerokość i wysokość (drzwi ewakuacyjne powinny mieć minimalną szerokość 0,6 m na każde 100 osób przebywających w danym obiekcie). Odpowiednio oznakowane drzwi ewakuacyjne, spełniające wszelkie wymogi, umożliwią sprawną i skuteczną ewakuację w sytuacji zagrożenia. 

Zobacz również artykuł: Oświetlenie drogi ewakuacyjnej - co warto wiedzieć?.