Jak właściwie oznaczać schody zgodnie z zasadami BHP?

Schody to dość charakterystyczny element budynku lub ukształtowania terenu, służący do komunikacji pionowej (podobnie jak pochylnie, rampy, windy i schody ruchome). Wymiary schodów dla poszczególnych rodzajów budynków i ich otoczenia oraz terenów, które ze względu na swoje ukształtowanie wymagają zastosowania tego rodzaju komunikacji pionowej regulują przepisy. Każde schody znajdujące się w przestrzeni publicznej, zarówno wewnątrz budynków, jak i na zewnątrz - wymagają zastosowania odpowiednich oznaczeń. Jakie przepisy regulują kwestie dotyczące wymiarów schodów? Jakie znaki, tablice, taśmy i naklejki znajdują zastosowanie w prawidłowym oznaczaniu schodów? 

Oznaczenia schodów - najważniejsze przepisy

Wszelkie kwestie dotyczące schodów wewnątrz budynków i na zewnątrz oraz ich obowiązkowego oznakowania - regulują dwa rozporządzenia: Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 

Schody zewnętrzne 

Rozdział 5. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej poświęcony jest w całości schodom i pochylniom zewnętrznym, związanym z konstrukcjami mostowymi. Znajdziemy w nim szczegółowe informacje, m.in. na temat: szerokości schodów, wielkości poszczególnych stopni, ilości stopni w biegu (od 3 do 13 dla schodów kilkubiegowych do maksymalnie 17 w przypadku schodów jednobiegowych), usytuowania spoczników (każdorazowo po wyczerpaniu maksymalnej ilości stopni w biegu), kąta łamania biegów (powinny być proste lub łamane pod kątem 90 st. lub 180 st.), a także obowiązku montowania poręczy i balustrad (oraz sytuacji, w których można z nich zrezygnować). 

Schody wewnętrzne i w otoczeniu budynków 

W Dziale III., w rozdziale 4. tego działu Rozporządzenie Ministra Infrastruktury znajdują się przepisy zobowiązujące inwestorów / właścicieli rozmaitych budynków do udostępniania schodów stałych (opcjonalnie również pochylni stałych), zapewniających dostęp do pomieszczeń położonych na różnych poziomach tych budynków. Równocześnie podkreśla się, że zastosowanie w budynku schodów ruchomych (lub pochylni ruchomych) nie zwalnia inwestora / właściciela budynku z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni stałych. 

Przepisy określają:

• minimalną szerokość użytkową biegu i spocznika dla poszczególnych rodzajów budynków: (np. minimalna szerokość biegu i spocznika dla schodów zlokalizowanych w budynku użyteczności publicznej wynosi odpowiednio 1,2 i 1,5 m, dla przedszkoli i żłobków 1,2 i 1,3 m, a dla budynków opieki zdrowotnej 1,4 i 1,5 m),
• maksymalna wysokość stopni (np. maksymalna wysokość stopni dla schodów zlokalizowanych w budynku użyteczności publicznej wynosi 0,175 m, dla przedszkoli i żłobków oraz budynków opieki zdrowotnej 0,15 m), 
• maksymalną ilość stopni w biegu (14 stopni – w budynku opieki zdrowotnej i 17 stopni – w innych budynkach). 

Łączna szerokość użytkowa biegów i spoczników w klatkach schodowych stanowiących drogę ewakuacyjną budynków użyteczności publicznej - powinna być dostosowana do liczby, które mogą jednocześnie przebywać na danej kondygnacji. 

W przepisach tego Rozporządzenia znajdują się również szczegółowe wytyczne dotyczące dostosowania budynków do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez zastosowanie pochylni o odpowiednich parametrach.  

Oznaczanie schodów zgodnie z przepisami

Zgodnie z wytycznymi z Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej schody stanowiące o zmianie poziomu podłogi powinny być każdorazowo wykonane w taki sposób / z użyciem takich materiałów, które pozwalają w sposób jednoznaczny zlokalizować je w przestrzeni. 

Schody w budynkach użyteczności publicznej, a także w budynkach produkcyjnych i magazynowych powinny, poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych, plastycznych lub innych, być oznakowane w sposób niebudzący żadnych wątpliwości co do ich obecności. Dodatkowo spoczniki powinny zostać odróżnione od stopni schodów, w pasie o minimalnej szerokości 30 cm (mierzonej od krawędzi rozpoczynającej i kończącej bieg schodów), np. za pomocą innej faktury materiału lub innego koloru. Wyraźnie oznakowane muszą być schody (i pochylnie!) na drogach ewakuacyjnych. 

Bezpieczne schody - zasady oznaczania

Bezpieczne pokonywanie schodów, zarówno przez osoby pełnosprawne, jak i osoby z rozmaitymi niepełnosprawnościami w obrębie narządu wzroku, w znacznej mierze zależy od prawidłowego oznaczenia zmiany poziomu podłogi. 

Najważniejsze zasady oznaczania schodów w budynkach użyteczności publicznej:

• 50 cm przed pierwszym stopniem w górę i 50 cm przed pierwszym stopniem w dół, na całej szerokości schodów powinno być zainstalowane oznakowanie dotykowe, czyli tzw. pas ostrzegawczy o minimalnej szerokości 50 cm;
• krawędzie pierwszego i ostatniego stopnia każdego biegu schodów należy oznakować pasem kontrastowym - ostrzegawczym (najczęściej stosuje się pas w kolorze żółto - czarnym), o szerokości 8 - 10 cm na powierzchni poziomej i pionowej stopnia;
• nie ma obowiązku oznaczania każdego stopnia schodów pasami ostrzegawczymi, przy czym schody powinny być oznaczone odpowiednim znakiem bezpieczeństwa;
• można stosować zamiennie oznaczenia: pasami ostrzegawczymi w miejscach rozpoczęcia biegu schodów i spoczników lub odpowiednim znakiem bezpieczeństwa (przy czym znaki ostrzegawcze, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe!). 

Oznaczenia schodów - znaki, taśmy, naklejki

Znaki, które można zastosować do oznaczania schodów to m.in.:

• znaki informacyjne (biało - niebieskie lub zielone) w postaci tabliczek (lub folii samoprzylepnej) komunikujące rodzaj schodów oraz sposób korzystania ze schodów, np. schody ruchome, schody w górę, schody w dół itp.;
• znaki ostrzegawcze (żółto - czarne) w postaci tabliczek (lub folii samoprzylepnej) z piktogramami i opisami, np. Uwaga! SCHODY trzymaj się poręczy lub UWAGA strome schody;
• nowoczesne nakładki na schody (w kolorach kontrastowych, najczęściej żółto - czarnych) - mają charakter wyłącznie ostrzegawczy lub posiadają dodatkowo funkcję nakładek antypoślizgowych;
• taśmy ostrzegawcze - dostępne w formie naklejek ostrzegawczych do samodzielnego transferu na schody lub w formie wąskich płytek z motywem z taśm ostrzegawczych.

Zobacz również artykuł: Plan ewakuacyjny – co musisz koniecznie wiedzieć?.