Stacja kolejowa to miejsce pracy dla przedstawicieli minimum kilku zawodów (m.in. maszynistów, kontrolerów, sprzedawców, pracowników obsługi klienta) oraz miejsce świadczenia usług przewozu osób i towarów. Znaki umieszczane na stacji kolejowej powinny być zgodne z wszelkimi przepisami regulującymi tę kwestię oraz być w pełni czytelne i zrozumiałe. Odpowiednio dobrane i zlokalizowane znaki na stacji kolejowej stanowią istotny element działań podejmowanych w ramach zagwarantowania bezpieczeństwa wszystkim osobom przebywającym na terenie stacji kolejowej, zarówno pracownikom kolei i kontrahentom realizującym rozmaite zadania na terenie stacji, jak i jej klientom. Jakie przepisy regulują kwestie związane z oznakowaniem stacji kolejowej? Co oznaczają znaki umieszczone na stacji kolejowej i jakie piktogramy znajdują tutaj zastosowanie?

Oznaczenia na stacji kolejowej - podstawa prawna

Prawidłowe oznaczenie stacji kolejowej wymaga zastosowania odpowiednich znaków z kilku kategorii, m.in. znaków BHP, znaki drogowe i oznakowania pojazdów kolejowych, a także szeroki wachlarz znaków wchodzących w skład oznakowania stałego infrastruktury pasażerskiej.

Znaki bezpieczeństwa na stacji kolejowej (BHP)

Stacja kolejowa, będąc miejscem pracy, musi być przede wszystkim oznakowana zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszelkie kwestie dotyczące znaków BHP na stacjach kolejowych reguluje: 

• Kodeks Pracy - przepisy Kodeksu Pracy zobowiązują pracodawcę do zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - zapisy rozporządzenia zobowiązują właściciela / zarządcę stacji kolejowej do prawidłowego oznakowania widocznymi barwami i znakami bezpieczeństwa wszystkich miejsc, w których występuje potencjalne zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników,
• Konstytucja Rzeczypospolitej - najwyższy dokument, który gwarantuje każdemu obywatelowi prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Znaki BHP zastosowane na stacji kolejowej powinny być zgodne z normą PN-93/N-01256/03.

Inne znaki umieszczane na stacji kolejowej

Oznaczenia na stacji kolejowej, niebędące znakami BHP, reguluje Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie. 

Sposób znakowania pojazdów kolejowych szczegółowo określają zapisy Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru oraz sposobu oznakowania pojazdów kolejowych. 

Dokładne wytyczne dotyczące oznakowania stałego infrastruktury pasażerskiej, czyli wszystkich tych miejsc, z których korzystają klienci kolei, znajdują się w Załącznik nr 2 do uchwały Nr 538/2020 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 18 sierpnia 2020 r. (Wytyczne dla oznakowania stałego infrastruktury pasażerskiej), który wraz z opracowaniem Oznakowanie Dworców Kolejowych PKP S.A - stanowią kompleksowy podręcznik zasad projektowania i rozmieszczenia tablic informacji statycznej dla pasażerów w obszarze infrastruktury pasażerskiej, w obrębie peronów i dróg dojścia do nich (przejść pod torami, kładek nad torami, wejść, terenu przyległego do peronów). W dokumentach znajdziemy m.in. schematy rozmieszczenia elementów oznakowania i piktogramy kolejowe, ze szczegółowo określoną kolorystyką znaków, rodzajem i wielkością czcionek oraz opisem materiałów, z których znaki powinny być wykonane. 

Jakie piktogramy na stacji kolejowej?

Na stacji kolejowej muszą znaleźć się znaki, które w kompletny sposób opiszą poszczególne obszary funkcjonalne infrastruktury. Jakie to obszary i oznaczenia? Co oznaczają znaki na stacji kolejowej?

• oznaczenia kolejowe wejść i wyjść - czytelne oznakowania powinny umożliwiać pasażerom wybranie właściwego kierunku, np. do peronów, miejsc obsługi pasażerów, wyjść z danego obszaru stacji kolejowej (w przypadku wyjść / przejść tranzytowych - powinny być dodatkowo dokładnie opisane nazwy ulicy lub części miejscowości, do których prowadzi danej wyjście / przejście);
• oznaczenia strefy przyjęcia podróżnych - prawidłowe oznakowanie strefy przyjęcia podróżnych powinno zarówno dobrze opisywać przestrzeń i znajdujące się w niej elementy, jak i czytelnie wskazywać kierunki dojścia do peronów;
• oznaczenia peronów stacji kolejowej -  rzetelne oznakowanie peronów powinno umożliwiać płynny ruch pasażerów zmierzających do pociągów, pasażerów zmierzających na inne perony, pasażerów wysiadających z pociągów i opuszczających stację kolejową, a także bezpieczeństwo pasażerów oczekujących na pociągi; oznakowanie peronów stacji kolejowej obejmuje m.in.: tablice informacyjne z nazwami stacji, tablice informacyjne z numerami peronów, torów i sektorów, inne tablice informacyjne (np. wskazujące trasy pozbawione przeszkód), a także znaki zakazu i znaki ostrzegawcze;
• oznaczenia obszaru infrastruktury pasażerskiej poza peronami i strefą przyjęcia pasażerów - to znaki, które m.in. wskazują drogi dojścia w różne punkty stacji kolejowej lub poza nią (nazwy przyległych ulic, dzielnic miejscowości), ciągi komunikacyjne (również tranzytowe), miejsca pozakolejowej obsługi transportowej (dworzec autobusowy, postój takówej, parking itp.), obiekty będące popularnym celem podroży pasażerów (najważniejsze zabytki, hotel, stadion, teatr itp.), a także najważniejsze obiekty o charakterze publicznym (np. urząd miasta lub gminy, ambasady, szpital, posterunek policji);
• oznaczenie terenu przyległego do obszaru infrastruktury pasażerskiej - to przede wszystkim znaki i tablice informacyjne prowadzące do stacji kolejowej.

Kolorystyka oznakowania stacji kolejowych

Kolorem podstawowym w oznakowaniach stacji kolejowych jest kolor granatowy, który dopełnia kolor biały. Przyjmuje się, że znaki, w których na granatowym tle umieszczone są białe strzałki, piktogramy lub informacje tekstowe - stanowią system informacji wizualnej stosowany na obszarze infrastruktury pasażerskiej. Natomiast znaki i tablice z białym tle, na którym umieszczane są granatowe strzałki, piktogramy i teksty - odnoszą się do obiektów i usług zewnętrznych, które są zlokalizowane poza obszarem infrastruktury pasażerskiej.

Dodatkowe kolory stosowane w produkcji znaków na stacje kolejowe to: czarny, żółty, czerwony i zielony. Wybrane kolory używane są do wykonywania: znaków ostrzegawczych (czerwony, żółty i czarny) i znaków zakazu (czerwony i biały), a także do tworzenia oznakowania tymczasowego (żółty i czarny) oraz różnego rodzaju oznakowań specjalnych (np. obiektów zabytkowych - czarny i biały). 

Piktogramy na stacji kolejowej

Znaki dla stacji kolejowych mogą zawierać strzałki kierunkowe lub czytelne i zunifikowane pikogramy (wpisane w kwadrat), a także krótkie teksty (ich stosowanie należy ograniczyć do niezbędnego minimum na rzecz piktogramów).

• znaki kierunkowe, ze strzałkami - należy umieszczać we wszystkich punktach, w których pasażerowie podejmują decyzję co do dalszej drogi i jej kierunku;
• znaki numeryczne, z cyframi / liczbami - umieszczane w celu wskazania odległości do wybranych punktów / obiektów;
• znaki lokalizacyjne / znaki docelowe, bez strzałek - umieszczane w miejscach docelowych, wskazują konkretną lokalizacją danego punktu / obiektu lub usługi;
• znaki nakazu i znaki zakazu - znaki wskazujące pożądane lub zakazane zachowania w danym punkcie / obszarze infrastruktury pasażerskiej stacji kolejowej;
• tablice orientacyjne i znaki informacyjne na stacji kolejowej - tablice i znaki, które w sposób maksymalnie czytelny i jednoznaczny prezentują najważniejsze informacje dla danego obszaru infrastruktury pasażerskiej oraz zapewniają ogólną orientację.

Podsumowanie

Oznakowanie stacji kolejowej wymaga zastosowania różnego rodzaju znaków: od znaków bezpieczeństwa (konieczność i zasady ich stosowania opisują przepisy BHP i Kodeks Pracy), do rozmaitych znaków informacyjnych, kierunkowych i lokalizacyjnych opracowanych w celu jednolitego opisywania infrastruktury pasażerskiej stacji kolejowych. Znaki umieszczone na stacji kolejowej w odpowiedni sposób gwarantują optymalizację bezpieczeństwa osób przebywających na stacji, w dowolnym jej punkcie i obszarze, a także osób ją opuszczających.

Zobacz również artykuł: Znaki bhp w warsztacie samochodowym - poprawne oznaczenie warsztatów samochodowych.

Sprawdź naszą ofertę znaków do pociągów.